Wie zijn nu de echte verliezers?
Over de vertaling van The hill we climb van Amanda Gorman en de strijd tegen de 'wokies' door NL blank links - Mail aan Jos Joosten (en Marc van Oostendorp)
DirkJan Vos - d.vos35@chello.nl
Amsterdam - Den Haag 1960
Wie zijn nu de echte verliezers?
Wat is er aan de hand in de wereld, in Nederland, met progressieve intellectuelen? Is het corona, of ben ik gek geworden?
We zijn vier jaar lang geteisterd en geterorrosieerd door Trump die in zijn eigen land de tegenstellingen en de polarisatie tussen zwart en wit enorm heeft vergroot. En zo kwam daardoor de van oorsprong Amerikaanse woke-beweging van Afro-Amerikanen veel in actie door tegen Trump en racisme te ageren. En nu Trump eindelijk het veld heeft geruimd en is opgevolgd door de Democraat Joe Biden die onlangs bij zijn inauguratie een jonge, zwarte vrouw, de 22-jarige dichteres Amanda Gorman, vroeg om een voordracht te houden door een gedicht voor te lezen. Het was indrukwekkend juist tegen het licht van het tot op het bot verdeelde Amerika. Een duidelijk en ook verzoenend statement van Biden en Gorman naar Amerika en naar de wereld.
En dan wil een Nederlandse uitgever het gedicht van Gorman vertalen en uitbrengen en vraagt daar een bekende, witte schrijfster voor. Vervolgens komt voor deze keuze kritiek uit de zwarte hoek waarom er geen zwarte vrouw is gevraagd voor de vertaling, de schrijfster trekt zich daarop - begripvol - terug, maar heel progressief Nederland noemt het een zwarte dag omdat is toegegeven aan een paar militante, zogenaamde 'wokes', een term die we hier verder nooit zo horen, want Amerikaans, maar nu wel wordt gebruikt en misbruikt om zwarte criticasters in een kwaad daglicht te stellen. Geen steun voor deze minderheid die nog steeds structureel gediscrimineerd wordt - ja, ook in Nederland - maar worden de 'wokies' overladen met hoon en afkeer.
Ook een progressieve intellectueel als Marc van Oostendorp (hoogleraar Nederlands) die ik zeer waardeer en hoogacht, vindt het maar niets al die 'wokies', zo twitterde hij en gisteren tweette hij nog dat ze gelukkig verder hier geen echt gevaar zijn, sterker nog, 'Wat mij betreft: die woke figuren blaas je zo omver.'. Wat is er met deze man en denker, met alle intellectuelen die hem bijvallen, aan de hand? Zijn 'wokies' geen mensen meer die een waardevolle mening mogen geven omdat ze nog steeds hun gelijkwaardigheid moeten opeisen en nu ook nog tegen een linkse elite moeten vechten? Ze moeten hun mond houden en als ze die wel opendoen, dan blaas je ze zo omver. Zo ver zijn we nu gekomen.
Ook prof. dr. Jos Joosten hoogleraar moderne letterkunde aan de Radboud Universiteit van Nijmegen en een collega van Marc van Oostendorp, mengde zich in dit debat, niet op Twitter, maar in een stuk op de taalblog Neerlandistiek dat de facto van Marc van Oostendorp is.
Op de uitlatingen van Marc wilde ik op Twitter niet reageren, maar heb Jos Joosten gisteren een mail gestuurd. Joosten heeft weer een iets andere kijk op deze affaire dan Van Oostendorp, maar ook hij staat in mijn ogen heel teleurstellend aan de verkeerde kant van dit discours. Polariseren Jos en Marc, dat doen altijd de anderen?
DJ
PS. Ik heb de neiging om vaak van alles bij mijn ideeën en verhalen te betrekken (alles hangt me alles samen) en daardoor wil ik toch nog schrijven dat alle linkse intellectuelen weliswaar fel tegen Baudet zijn, onder meer omdat hij een halve antisemiet is, zo vindt ook Marc van Oostendorp die daar af en toe terecht hard over twittert, maar toen nog niet zolang geleden bekend werd dat de dichter Lucebert (Bertus Swaanswijk) een nog grotere antisemiet is geweest in de oorlog, maakte geen enkele Neerlandicus bezwaar (ook Van Oostendorp niet) dat er in Bergen een Lucebertschool is die eervol zijn naam draagt. Ik vind dat dit niet kan en die naam moet verdwijnen. Neerlandici en vele intellectuelen met hen, noemen zich grote vrijdenkers en vinden kennelijk dat de kunst boven alles verheven is, ongeacht, nou, ik ben ook een groot liefhebber van de kunst en vind het van eminent belang, maar voor mij is de kunst niet het allerhoogste goed in de wereld en het (echte) leven. Boven de kunst gaan voor mij nog altijd eerst de ethiek, maar bovenal nog eerst en laatst: mensen!
NB. Ik heb een reactie van Jos Joosten ontvangen daardoor heb ik wat veranderd aan mijn mail van gisteren, maar ik reageer verder niet op hem, want hij gaat nergens op mijn punten in.
Wie zijn nu de echte verliezers? - DirkJan Vos - De Jongenskamer
_________________________
Aan: Jos Joosten
CC: Neerlandistiek - Marc van Oostendorp
Datum: Zaterdag 27 februari 20-21
Onderwerp: Wie zijn nu de echte verliezers? (Reactie op Verloren in vertaling op Neerlandistiek)
_________________________
Verloren in vertaling - Jos Joosten - neerlandistiek.nl
Hai Jos,
Omdat de blog van Neerlandistiek wordt gemodereerd, reageer ik daar niet meer, maar ik wilde toch heel graag reageren op je stukje 'Verloren in vertaling' dat vandaag op neerlandistiek.nl van jou verscheen over het rumoer rond de vertaling van het gedicht/spoken word 'The hill we climb' van Amanda Gorman. Zondagmiddag ga ik deze mail, waarschijnlijk wat aangepast, op mijn eigen website zetten.
Jouw kernpunt is ergens schouderophalend dat het hele circus rondom Amanda Gorman vooral, zo niet alleen, is opgezet uit commercieel gewin, ook door uitgeverij Meulenhoff en Marieke Lucas Rijneveld. Ook al woedt er een felle discussie over wie het gedicht van Gorman zou mogen, moeten vertalen, brand je hier je vingers niet aan en richt je je pijlen dus op wat anders. Het punt van commercie is iets wat me nauwelijks interesseert, want zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar en uitgeverijen en schrijvers moeten nu eenmaal geld verdienen.
Maar op het eind blijkt dat je de eigenlijke discussie ook uit de weg gaat omdat je het gedicht kennelijk ook niet goed vindt. Dat verklaart dan dat ook jij het niet over het gedicht zelf nwilt hebben, iets wat je anderen verwijt, en ook niet de moeite hebt genomen om een linkje naar de live-voordracht of de uitgeschreven tekst van het gedicht van Gorman te geven. Dat heeft ook niemand op Twitter gedaan, Marc van Oostendorp ook niet, maar ik deed dat gisteren wel in een tweet. Het gedicht is hier te lezen:
Amanda Gorman inauguration poem 'The hill we climb' - Town & Country Magazine
En hier is het te zien op YouTube:
Anders dan Van Oostendorp, die zich op Twitter in het rumoer mengde, vind je kennelijk dat Rijneveld geheel ongeschikt is om het gedicht te vertalen, want dat heeft ze nooit eerder gedaan, maar je vermeldt dan niet dat ze zelf eens heeft gezegd dat haar Engels heel slecht is. Maar Rijneveld zou met name zijn gekozen vanwege haar eigen worsteling met haar gender-identiteit en strijd als jonge vrouw, iets waar je geheel aan voorbij gaat.
Van Oostendorp twitterde vandaag dat hij geen stuk op Neerlandistiek heeft geschreven over dit onderwerp omdat jij precies had geschreven wat hij had willen doen, maar hij vindt, zoals ik al schreef, dat Rijnveld wel degelijk dat gedicht had mogen vertalen en hij vindt het maar vreemd dat ze zich terugtrok om daar later aan toe te voegen dat ze dat mogelijk heeft gedaan om geen problemen te krijgen op de Amerikaanse markt. Dus ook hij reduceert het tot een commercieel dingetje en twijfelt bovendien aan de eigen woorden bij de motivatie van Marieke Lucas waarom ze zich terugtrok omdat ze bij nader inzien ineens ('ijlings' schreef Marc) begrip kreeg voor haar criticasters. Zoals de waard is, denk ik dan bij de suggestie van Van Oostendorp, maar misschien is Van Rijneveld juist door de kritiek 'wakker' geworden en heeft ze/hij zich uiteindelijk niet willen laten verblinden door het aanvankelijke voorgespiegelde succes en heeft ze juist daardoor toch afgezien om mee te doen aan de hype en het commerciële circus. Maar daarvoor wordt ze niet geprezen, nee, het zal wel een leugentje zijn, een commercieel leugentje, of een knieval voor al die akelige, nare, polariserende 'wokies' die iedereen kalt willen stellen.
Gisteren tweette Van Oostendorp een reactie op het kritische artikel van Janice Deul in de Volkskrant waarin zij vindt dat een zwarte vrouw het gedicht zou moeten vertalen. Marc schreef:
"De uiterste consequentie van dit betoog is dat het werk van Amanda Gorman alleen vertaald mag worden door Amanda Gorman. En dan alleen in het Engels, de taal van haar ervaringen."
Dat is precies wat Van Oostendorp in dit soort heikele situaties doet, overdrijven, een karikatuur maken en een heldere eigen mening uit de weg gaan. Het is vaak een soort sparen van de kool en de geit van hem, maar ondertussen toch iemand, in dit geval Deul pijnlijk afserveren. Hij kon natuurlijk op heel veel bijval rekenen, voor mij een reden om niet te reageren, zwecklos.
En dan vandaag vervolgt hij indirect de discussie met het in een eenzijdig kwaad daglicht zetten van 'wokies'. Marc tweette:
"Gisteren in discussie met 'wokies', en wat bleek: witte non-binaire dichters hebben de macht. Vandaag in discussie met antiwokies, en wat blijkt: Asha ten Broeke heeft het voor het zeggen in Nederland."
En daarna:
"Toch begrijp ik ook de angst voor woke niet. Zij roepen wat, je gaat ermee in discussie, en daarna ga je weer verder met je leven. Er is toch geen wet dat je je iets van die lui hoeft aan te trekken als ze onredelijk zijn? Ze komen toch bijv. niet met overmacht in de Kamer?"
En als hoogte- dieptepunt sluit Van Oostendorp af.
[...]
"Wat mij betreft: die woke figuren blaas je zo omver."
Mijn handen jeukten om te reageren, maar ik deed en doe het niet, zinloos en Van Oostendorp preekt weer suggestief voor zijn eigen witte parochie (hoe is het trouwens met de diversiteit gesteld op de Radboud Universiteit, kwa studenten en medewerkers?). En ik hoef ook niet te reageren, want de schrijver Johan Fretz (van Surinaams-Duitse afkomst) schreef vandaag een uitstekend antwoord in zijn Parool-column op al die woke-critici als Van Oostendorp en ook op jouw opvattingen, ik kom daar zo op terug.
Nu terug naar jouw stukje en wat je dan nog over het gedicht van Gorman schrijft op het einde. Maar eerst nog dit.
Vorig jaar heb ik op Neerlandistiek meerdere malen uitgebreid gereageerd over mijn ideeën dat ik vind dat context en persoonlijke gegevens bij het waarderen en interpreteren van teksten, met name poëzie, soms/vaak wel een belangrijke rol spelen, zouden moeten spelen, in ieder geval voor mij. Ik werd breed weggehoond door alle ergocentrische letterkundigen, want een gedicht moet je volgens hen en de Neerlandistiek los van alles kunnen zien, moet je alleen op zichzelf waarderen en zonder context analyseren. Ik vind een achterhaalde en beperkte visie en waarover ik vorige week (eindelijk) een uitgebreide pagina op mijn website heb geschreven in de vorm van een soort van story-telling-relaas met gedichten en beeld- en audiofragmenten (niet voor niets met veel jazz, zwarte geïmproviseerde muziek!). En het stuk gaat ook over mij, want over wie anders als ik over het leven en de wereld wil schrijven?
Ik, of jazz is & poëzie met @fonolog - De Jongenskamer
Dat gedicht van Gorman zou volgens jou en vele anderen, alleen maar zoveel belangstelling hebben gekregen omdat ze het op de inauguratie van president Biden mocht voordragen en wereldwijd werd uitgezonden op tv. Maar Jos en Marc, dat is juist essentieel voor de betekenis en waardering van deze voordracht! En dan gaat het niet alleen om een vermeende goede, of slechte kwaliteit van poëzie als enige maatstaf. Joe Biden heeft er bewust voor gekozen om een jonge, zwarte vrouw deze voordracht te laten houden over het nog steeds door rassenhaat gepolariseerde Amerika! Die context en ook het persoonlijke gegeven dat Armanda Gorman een jonge, zwarte vrouw is, kan en mag je niet los zien van de tekst en het activistische 'event'. Tekst en context zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, of je het daar nu wel, of niet mee eens bent.
En dus gaat het mij er ook niet om, om 'de beste' vertaler/vertaalster te kiezen voor het gedicht (Hoe bepaal je dat? Ik had daarom op zich ook geen principieel bezwaar tegen Rijneveld) en is het heel goed verdedigbaar en vind ik het beter om in de lijn van het gedicht en alle andere relevante omstandigheden, ook een Nederlandse, zwarte vertaalster hiervoor te vragen. Al was het alleen maar vanwege de symboliek hiervan in de strijd tegen racisme die nog steeds woedt over de wereld, in de VS, maar ook in Nederland!
Excuses voor de slavernij | Zondag met Lubach - 28 februari 20-21
Wordt vanaf 1 juli 20-21 Keti Koti, de dag dat de slavernij in 1863 door Nederland werd afgeschaft, een Nationale Feestdag? Doen Mark Rutte. Yo!
Ik kan me nu terwijl ik dit schrijf echt opwinden en boos maken, maar ik zou nog terugkomen op wat Johan Fretz zaterdag in Het Parool schreef over de critici en met name over de schijnbare 'neutrale positie' die de meeste mensen (als Van Oostendorp) innemen, maar ondertussen wel degelijk partij kiezen en de wokies de schuld geven van de geïmporteerde woke-polarisatie in Nederland, zonder te snappen waar het nu in de kern omgaat en dat jullie houding juist de bron is van het probleem en de voortdurende polarisatie. Johan Fretz weet dat dat veel beter dan ik te verwoorden.
Hier de link naar zijn column:
Zijn slotalinea vind ik bijzonder goed weergeven waar het volgens mij fundamenteel om draait.
"Keer op keer wordt steekhoudende kritiek van mensen van kleur lui weggezet als ‘identiteitspolitiek’ of ‘woke-gedeug’. Gorman wordt intussen doodgeknuffeld als ‘de verbinder’ die zich daartegen zou verzetten, waarmee wordt bewezen dat men de essentie van haar werk niet begrijpt. The Hill We Climb, ja: we zullen nog heel wat moeten klimmen."
En dan citeer ik hier je laatste alinea van je artikel.
"Wrang, héél wrang is dit alles als je, dit literaire slagveldje overziend, uiteindelijk de tekst zelf nog eens bekijkt. En dan de regels leest over ‘bridges we’ve made’, over herbouwen, verzoenen en herstellen."
Heb je het gedicht wel goed begrepen? Ze heeft het zeker over verzoenen en bruggen bouwen, maar die verzoening is er nog niet, die brug is nog niet gebouwd (hoezo herbouwen?), zo bedoelt ze. Ze schrijft daarvoor:
When day comes we step out of the shade.
We zijn er nog lang niet Jos, dat blijkt maar weer wil Amanda Gorman zeggen, ze ziet alleen maar verzoening in de toekomst en eens een brug verrijzen als we de zwarte problematiek en de vooroordelen en haat van racisme benoemen en onder ogen zien. Dan pas breekt de dag van licht aan en ze eindigt haar gedicht met:
For there is always light,
if only we're brave enough to see it.
If only we're brave enough to be it.
Groet,
DirkJan
(Amsterdam - Den Haag 1960)
www.dejongenskamer.nl
Update, maandag 1 maart 20-21
Om 12.00 uur, tijdens het luchtalarm, schreef ik onderstaand Twitter-rap-gedicht. Kort en zonder losse titel omdat in een tweet maar 280 tekens kunnen. Dit gedicht telt er precies 280. Yo!
HET LAND van Lange Fransje, frikandel, Thierry Baudet
Wie niet wit, maar paars of zwart is
Niet gelijk voor de wet, op het werk of op school is
HET LAND van Zwarte Piet, van Sylvana, Akwasi's
Van haat en van nazi's
Waar de vrijheid wordt gevierd
Maar racisme nog dagelijks tiert
__
Gorman nam rog.
#palindroom
Update, vrijdag 5 maart 20-21
De Surinaams-Nederlandse zanger Jeangu Macrooy heeft voor het eerst zijn songfesivallied ten gehore gebracht, het heet Birth of a new age. Ik heb er een paar tweets aan geweid en hieronder twee daarvan en een laatste tweet die ik los 's avonds nog maakte.
@djwvos DirkJan Vos
Net op Radio 5 't Songfestivallied van Jeangu Macrooy, aardig, urgente tekst. @henkjansmits en Manuela vonden 't wel leuk dat er 1 regel Sranantongo inzit, maar maakte er wat lacherig 'broccoli' van 'Yu no man broko mi', 't betekent 'Je kan me niet breken.'
@djwvos DirkJan Vos
Nee er zit geen kwaad bij, maar van een lied dat Birth of a new age heet, gezongen door een Surinaamse Nederlander, weet je dat't activistisch is? En je mag best een broccoli-grap maken, maar dat zou ik doen als ik ook weet en vertel waar 't over gaat en wat de Sranang-regel werkelijk betekent.
Lyrics (en vertaling) Birth of a new age - Jeangu Macrooy - lyricstranslate.com
+
@djwvos DirkJan Vos
Bij de affaire Gorman was het me al duidelijk; ook blank links is helemaal klaar met dat gedram van de Akwasi's, de 'wokies'. Zij discrimineren! En 't (broccoli)lied van Jeangu Macrooy vindt iedereen vrolijk en positief en niemand benoemd meer dat het ook over racisme gaat, het eerste woord is 'Skin'!
Update, zaterdag 6 maart 20-21
Zoals Marieke Lucas Rijneveld al aankondigde, verscheen zaterdag haar reactie in de vorm van een gedicht in de Volkskrant, met de titel Alles bewoonbaar.
Ik ga er verder niet over uitwijden, maar haal wel aan wat ik de essentie vind.
Nooit het verzet kwijtgeraakt, en toch inzien wanneer
het niet jouw plek is, wanneer je moet knielen voor een gedicht
omdat een ander het beter bewoonbaar maakt
Voortschrijdend inzicht dat alleen maar valt te prijzen. Ik ga zo een tweet hierover maken die ik hieronder zal plaatsen. Marieke Lucas Rijnevel is nu trending op Twitter met gemengde reacties. Het gedicht/spoken word is ook gepubliceerd in De Standaard, verscheen in het Duits in de Frankfurter Algemeine Zeitung (FAZ), in het Frans in Marianne en ook in een Engelse vertaling in The Guardian.
@djwvos DirkJan Vos
Zoals aangekondigd reageerde Marieke Lucas Rijneveld met een gedicht op de affaire Gorman. Ok, voortschrijdend inzicht. Maar geen reacties van literair links, betwijfelen ze haar oprechtheid en/of vinden ze 't gedicht, net als van Gorman kitsch? Lees meer: www.dejongenskamer.nl/gorman.htm
Zondagmiddag las ik op de website van Trouw een kwaadaardige column van J. Ouariachi over de affaire en schreef gelijk een reactie, een ingezonden brief, naar Trouw om deze superieure witte man terecht te wijzen en mijn eigen mening nog eens kort en kernachtig onder woorden te brengen. Trouw reageerde vanmiddag dat mijn brief is afgevallen voor publicatie. Prima, ik heb gelukkig mijn eigen website en kan iedereen mijn afgewezen brief hier lezen.
___
__________________________________
T.a.v. Opinieredactie Trouw
Zondag 7 maart 20-21
Reactie op column J. Ouariachi
__________________________________
SYMBOLISCHE DAAD
Met grote ergernis las ik het opiniestuk van beroeps-schreeuwlelijk Jamal Ouariachi over de vertaalaffaire Gorman-Rijneveld, hij blaft niet alleen op Twitter, maar ook nu in de kolommen van Trouw en dat roept om een weerwoord.
Marieke Lucas Rijneveld is, zoals Ouariachi kwaadaardig beweert, helemaal niet weggepest omdat ze het gedicht 'The hill we climb' van Amanda Gorman wilde vertalen. Er is door wat (gekleurde) critici voorgesteld dat het beter zou zijn om het gedicht door een Nederlandse, zwarte vertaalster te laten maken. Ik was het daar, als witte boomer, mee eens vanwege de context en betekenis van het gedicht die ik kort zal schetsen.
Wereldleider en giftige splijtzwam Donald Trump ruimde onlangs het veld als president van de Verenigde Staten en werd opgevolgd door de Democraat Joe Biden. Hij wilde een nieuwe start maken met Amerika en bij zijn inauguratie vroeg hij een jonge, zwarte vrouw, de 22-jarige dichteres Amanda Gorman, om een gedicht, annex spoken word voor te dragen. Tegen het licht van een tot op het bot verdeeld en gepolariseerd Amerika waar racisme nog steeds voortwoekert, vond ik de keuze en voordracht een indrukwekkend en verzoenend statement.
En dan vind ik het een logische stap om het gedicht door een Nederlandse, zwarte vertaalster te laten maken. Het gaat dan niet om de beste vertaling (hoe bepaal je die?) en was dat ook niet de intentie met de keuze voor Marieke Lucas Rijneveld die geen enkele vertaalervaring heeft. Het welbewust kiezen voor een zwarte vertaalster zou een krachtige, symbolische daad zijn in de strijd tegen racisme die nog steeds woedt over de wereld, in de VS, maar ook in Nederland.
DirkJan Vos
(Amsterdam - Den Haag 1960)
www.dejongenskamer.nl
Update, dinsdag 16 maart 20-21
Gorman - Lange weg te gaan - Ingezonden en geplaatste brief in de NRC - DirkJan Vos
Inleiding
Dinsdag 9 maart schreef schrijver en filosoof Maxim Februari in zijn column in de NRC dat hij in de recente (literaire) debatten huidskleur wel net zo belangrijk vindt als sekse. Hij doelde hiermee op de Boekenweek-discussie uit 2019 waar (vrijwel) iedereen vond dat het thema Moeder de vrouw niet voldoende door vrouwen werd ingevuld en nu is er de tegengestelde commotie over het voorstel om het gedicht van Amanda Gorman door een zwarte vrouw te laten vertalen, dat heet nu ineens discriminatie.
Je kan zijn column hier op de website van de NRC lezen en ik heb toen gelijk gereageerd met een ingezonden brief die vandaag zwaar ingekort in de NRC en NRC Next is verschenen.
Waarom huidskleur net zo relevant is als sekse - Maxim Februari - 09-03-21 - nrc.nl
Ondanks dat Maxim Februari het oneens is met al die literaire vrijheidsdenkers die tekeergingen tegen de (gekleurde) criticasters die voor een zwarte vertaalster pleitten, schrijft hij nergens /waardoor/ dat zou kunnen komen. Misschien weet hij dat niet, maar ik heb daar een uitgesproken visie en wel een antwoord op. Ik kon dan ook niet anders dan een lange brief naar de NRC sturen, maar aangezien ik geen BN'er of een of andere autoriteit ben, kon mijn brief zeker niet integraal worden geplaatst. Ik had me, zoals ik wel wist, moeten beperken tot 200 woorden, zoals gebruikelijk, maar dat wilde ik niet.
Toch wilde de Opinie-redactie een element uit mijn brief lichten en publiceren. Ik mocht mijn brief herschrijven, of zij konden dat doen. Ik heb hun die eer gegeven. En dan toch tekenend dat mijn antwoord van het waarom is genegeerd en alleen een ander voorbeeld is opgevoerd waaruit volgens mij blijkt dat mensen het zwarte identiteits-denken beu zijn. Ik had de door de redactie gemaakte versie kunnen weigeren, maar ik heb dat niet gedaan omdat ik het onderwerp te belangrijk vind en ik net een ietsiepietsie te ijdel ben om als mister Nobody toch mijn stem te laten horen in mijn kwaliteitskrant NRC Handelsblad.
Hieronder de brief zoals vandaag gepubliceerd en daaronder mijn oorspronkelijke versie. Mijn oorspronkelijke brief had ik direct daarna ook naar Maxim Februari gestuurd en hij reageerde vriendelijk en heeft met belangstelling kennis genomen van mijn argumenten.
Het is.
Brieven 16-03-21 NRC - Gorman - Lange weg te gaan - DirkJan Vos - nrc.nl
Mijn oorspronkelijke ingezonden brief.
SYMBOLISCHE WAARDE
In zijn column 'Waarom huidskleur net zo relevant is als sekse', vraagt Maxim Februari zich af waarom in de affaire Gorman-Rijneved de huidskleur van zowel de dichteres als de vertaalster er volgens de nagenoeg hele, witte literaire wereld in Nederland er niet toe zou mogen doen, terwijl in 2019 iedereen er nog over viel dat vrouwen in het thema 'Moeder de vrouw' van de Boelenweek, er zo bekaaid en achtergesteld afkwamen.
Ik heb me die vraag ook gesteld, vooral nadat ik een aantal tweets van de progressieve vrijdenker, hoogleraar Nederlands, Marc van Oostendorp had gelezen in de slipstream van de vertaaldiscussie. Hij schreef onder meer dat hij wel klaar is met al die zogenaamde 'wokies', lieden, veelal gekleurde activisten die vechten voor gelijkheid, maar Van Oostendorp vindt ze verder ongevaarlijk, want ze komen nooit met overmacht in de Kamer en als hoogte- dieptepunt sloot hij af met, 'Wat mij betreft: die woke figuren blaas je zo omver.'. Wat was er met deze denker die ik zo hoog acht, aan de hand en met al die andere linkse intellectuelen die er net zo over denken? Ik vroeg het me af en meen een antwoord te hebben.
Ook links is klaar met het opeisen van gelijkheid door mensen als Sylvana Simons en Akwasi, het zijn in hun ogen militante schreeuwlelijkerds en zijn zij het die juist polariseren en discrimineren! En waarom zou je namen van straten van foute Vaderlandse figuren met een slavernijverleden moeten veranderen, of hun standbeelden verwijderen? Ook GroenLinks-wethouder Rutger Groen Wassink van Amsterdam piekert er niet over om de Coentunnel een andere naam te geven. En waarom ook excuses maken voor een slavernijverleden waar we nu zelf niet meer verantwoordelijk voor zijn?
En in het literaire veld moeten we teksten, gedichten, los zien van context, de persoon en het verleden. Van Lucebert (Bertus Swaanswijk) werd een paar jaar geleden bekend dat hij in zijn jonge jaren en in de oorlog een flagrante en giftige antisemiet was en vrijwillig in Duitsland voor de bezetter ging werken, maar niemand in de literaire wereld vindt het verwerpelijk dat er een Lucebertschool is met zijn naam in Bergen, want de kunst, de poëzie van Lucebert was en is nog steeds van grote waarde en belang. groter dan een vermeende jeugdzonde..
De uitnodiging van Joe Biden om na vier jaar splijtzwam Trump, bij zijn inauguratie een jonge, zwarte vrouw te vragen, de 22-jarige dichteres Amanda Gorman, en die een krachtig en geëngageerd gedicht voordroeg, wordt hier ook willens en wetens niet gezien binnen de relevante context dat het een statement was tegen een tot op het bot verdeeld en gepolariseerd Amerika waar racisme nog steeds woekert en niet alleen in de VS, maar over de hele wereld. ook in Nederland.
Velen vonden het gedicht waarschijnlijk ook slecht als zelfstandige tekst, kitsch zelfs en wilden niet begrijpen dat er alleen al een symbolische waarde vanuit zou gaan door het door een Nederlandse, zwarte vrouw te laten vertalen. Dat is discriminatie, zo schreef boekenchef Wilma de Rek in haar Volkskrant en vrijwel iedereen is het met haar eens.
Zover zijn we dus gekomen, afgezakt, Maxim. 'The hill we climb' heet het gedicht van Amanda Gorman en inderdaad, zwarte mensen hebben nog steeds een heuvel, een berg te beklimmen op weg naar gelijkwaardigheid, ze is hoopvol en verzoenend, maar tegelijk hebben ook nog heel veel witte medemensen eenzelfde weg te gaan, ook in Nederland.
DirkJan Vos
(Amsterdam - Den Haag 1960)
PS.
Ik had nog onderstaande passage in mijn opiniestuk op het einde willen opnemen, maar dan zou het nog langer worden. Maar toch vind ik het wel relevant en interessant, ook als losse observatie en die samenhangt met de column van Maxim Februari.
De Surinaams-Nederlandse zanger Jeangu Macrooy heeft in zijn Songfestivallied 'Birth of a new age' een regel in het Sranantongo opgenomen. 'Yu no man broko mi.'. Sinds de eerste keer dat hij het op tv ten gehore bracht, wordt het lied daardoor ook wel gekscherend en 'liefkozend' het 'broccoli-lied' genoemd. Er zit geen kwaad bij deze grap, maar hij werd aanvankelijk vooral gemaakt door mensen die niet wisten, of nog steeds niet weten, dat de zin. 'Je kan me niet breken' betekent. Iedereen vindt het een vrolijk en positief lied, maar niemand benoemt meer, ook de media niet (en Jeangu zelf wijselijk ook niet expliciet), dat het een strijdlied is tegen racisme en dat begint met het woord 'skin'.
DJ
5 tweets - 1/2 april 20-21
#0 Hier de brochure met 15 waarden voor taal vanuit een inclusieve benadering, door Mounir Samuel @MCTSamuel waar @fonolog , @JamalOuariachi en Marc Kregting gehakt van maken. Prima, maar ik eet zelf tofuburgers, wat jullie? Doei. Waarden voor taal: https://codedi.nl/wp-content/upl
#1 Vandaag Witte Donderdag. Voortaan Blanke Donderdag, de dag van gelijkheid en de vrijheid van meningsuiting, maar de 'wokies' moeten niet meer zeuren over het slavernijverleden. De blanke intellectuele victorie begint bij @fonolog en @JamalOuariachi ! Eet wit lam met Pasen. Yo! Neerlandistiek @Neerlandistiek Neerlandistiek - Marc van Oostendorp (@fonolog) - Ik ben neerlandistisch (Neerlandistiek - Marc van Oostendorp - Kwetsende bijvoeglijk naamwoorden - https://neerlandistiek.nl/2021/04/ik-ben-neerlandistisch)
#2 @JamalOuariachi richt zijn giftige pijlen ook op de taalpolitie, wie blank zegt is nog geen racist. Maar vindt ie mensen die Rutte een 'kankermogool' noemen ook geen onfatsoenlijke mensen? Of zeggen Jamal en @fonolog ook 'kankermogool'? Zou het? En lamsvlees is gewoon lekker! (Trouw - Jamal OuariachiZodra - Een overheid zich met de taal en moraal van kunstenaars bemoeit, sterft de artistieke vrijheid (https://www.trouw.nl/opinie/zodra-een-overheid-zich-met-de-taal-en-moraal-van-kunstenaars-bemoeit-sterft-de-artistieke-vrijheid~baee77ba)
#3 Marc Kregting doet ook een (onleesbare) duit in het taalzuiveringszakje, maar ook hij schrijft niet wat ie nu /zelf/ en waarom voor taal (niet) gebruikt. Altijd de anderen. Essay - Marc Kregting: http://dehoningpot.blogspot.com/2021/03/een-eigen-taalbeheersing.html @JamalOuariachi @fonolog Lamsvlees is dierenleed, nou en?
#4 PS Ik zeg nog mongooltje en geen downie omdat een lieve tante van mij dat was. Moet ik dan Johnny de Mol aanvallen omdat ik correct downie zou moeten zeggen? Het gaat erom wat /ik/ vind. Maar de intellectuelen nu bashen anderen, die nare 'wokies': Why? @fonolog @JamalOuariachi
BASTA!
Hopelijk ben ik nu helemaal klaar met dit onderwerp en ter afsluiting tweette ik vanmiddag op 9 april onderstaande tweet als reactie op een tweet van even geleden van Marc van Oostendorp. Gewacht tot deze vrijdagmiddag. Ik ben er klaar mee, maar toch daarna nog een nabrander.
@djwvos DirkJan Vos
Ik ben het met Bodelier eens, de mens is een ongekend veelzijdig en creatief wezen. En prof. Van Oostendorp is bevoorrecht dat hij zich zo heeft kunnen ontplooien, maar Marc waarom dan je onbegrip voor de 'wokies', zwarte mensen die dat niet kunnen? Why? Wat een deceptie. Basta.
Marc van Oostendorp @fonolog
Lang leve de mens! (En wat erg dat je dat inmiddels expliciet moet zeggen.)
Reactie op een artikel in de Volkskrant)
(De Volkskrant - Ralf Bodelier - Het is tijd voor een herwaardering van de mens)
Retweet
Marc van Oostendorp @fonolog
Als antwoord op @djwvos
Volgens mij moet je dat stukje nog eens lezen. Ik heb weinig tegen 'wokies', dat zeg ik zelfs expliciet, maar wel iets tegen politicologen die te beroerd zijn om na te slaan hoe het ook weer zat met woordsoorten.
Retweet
Als antwoord op @fonolog
Daar heb ik het niet over, ik doel op een paar tweets eerder, zoals "Wat mij betreft: die woke figuren blaas je zo omver." En ze zijn gelukkig ongevaarlijk want komen toch niet massaal in de Kamer. Sylvana Simons nu met 1 zetel, who cares, jij blaast haar zo omver. Fijn weekend.
13 maart 20-21.
Ik werd vanochtend wakker en dacht:
Op 27 februari schreef wetenschapper Marc van Oostendorp op Twitter:
"Wat mij betreft: die woke figuren blaas je zo omver."
Op 4 maart zong kunstenaar Jeangu Macrooy:
"Yu no man broko mi"
Skin as rich as a starlit night
Your rhythm is rebellion
Yu no man broko mi
We are the birth of a new age
Toeval bestaat niet.
YO!
DirkJan Vos - d.vos35@chello.nl
Amsterdam - Den Haag 1960
( klik op logo voor HOMEPAGE )
UPDATE 8 JUNI 20-21
Spokenwordartiest Zaïre Krieger(1995) wordt vertaler inauguratiegedicht Amanda Gorman - NRC - nrc.nl
TWEET 16 JUNI 20-21
DirkJan Vos @djwvos
Als antwoord op @Teletekst
"Juneteenth" wordt een vrije dag in de VS, op 19 juni wordt dan de afschaffing van de slavernij in 1865 herdacht. Ik werd op 19 juni 1960 geboren (Vaderdag) en word zaterdag 61. Nu 1 juli nog een vrije dag in Nederland, afschaffing slavernij 1863. Keti Koti!
@MinPres @PloumenLilianne
Keti Koti betekent 'Ketenen Gebroken'.
TOEGIFT
De rant die je wist die zou komen - Mijn woke-aanval op Marc van Oostendorp - VRIJMIBO 18 juni 20-21
Nadat ik op Twitter de tweet tegenkwam van Marc van Oostendorp met 'Wat mij betreft: die woke figuren blaas je zo omver.", ben ik zwaar teleurgesteld geraakt in deze grote denker, schrijver en taalkundige, want als het er nu op aankomt om echte engagement te tonen met de wereld en alle mensen heeft hij het naar mijn idee laten afweten door niet /voor/ de woke-beweging te zijn, maar juist /tegen/. Maar hij niet alleen van wie ik het niet verwachtte: vrijwel alle ook progressieve intellectuelen hebben 'woke' tot een negatief woord gemaakt. Ik heb hier al uitgebreid op deze pagina over geschreven. Ook over Van Oostendorp en op een gegeven moment heb ik er een streep onder gezet met een welgemeend BASTA! Ik vervolg mijn weg weer.
Maar nu - vlak voor de zomer - raakte ik door een artikel van Marc op zijn online-magazine Neerlandistiek toch weer getriggerd en heb ik gereaggeerd. Dat deed ik al een tijd niet meer omdat de blog nu gemodereerd wordt, begrijpelijk, maar onbegijpelijk voor mij dat bepaalde reacties daardoor niet (door Van Oostendorp) werden doorgelaten. Dan niet, het beste en tot in de pruimentijd en sindsdien niet meer gereageerd. En die pruimentijd was gisteren aangebroken.
Voor mijn laatste rant gaan nog twee reacties vooraf en met antwoorden van Van Oostendorp, maar die moet je maar onder de blog zelf lezen. Het enige wat je nog moet weten is dat hij zich in een andere tweet op een vraag van mij antwoordde met de wedervraag, Is Sylvana Simons wel woke?
Ik had toen geen goesting meer om daar op te antwoorden, dat doe ik nu alsnog.
De Chinese letter - Marc van Oostendorp - Neerlandistiek - neerlandistiek.nl
+
De Woke-Rant
DirkJan Vos zegt
17 juni 2021 om 20:34
Als ik u een lastige vraag stel of u aanspreek op een onduidelijkheid. of zelfs betrapte op een aperte onwaarheid waarin u bleef volharden, ja zelfs iemand als Marc van Oostendorp bezondigt zich daar weleens aan, dan wordt u persoonlijk naar mij, gek genoeg iets wat u mij op andere momenten juist verwijt dat ik dat doe, maar als ik persoonlijk word dan is dat altijd in positiever zin, bij u in een negatieve, zoals de meeste mensen doen als ze zich ongemakkelijk beginnen te voelen als ik ze een lastige vraag stel …
Maar genoeg gespychologiseer en geadhominemiseer en to the point en om het nog taalkundiger te maken – en onbegrijpelijk dat Van Oostendorp dat niet gelijk snapte: Wat verstaat u onder de term ‘woke’? En wat vinden anderen die zich hierover willen uitspreken, zich hierover /durven uit te spreken? En dan niet alleen in relatie tot wat anderen er wel of niet van vinden, maar schrijf wat je zelf vindt. Altijd maar dat wijzen naar anderen, het hebben over anderen, ik heb het doorgaans alleen over wie ik aanspreek en bovenal over mezelf, over wie anders?
En als u mij uw definitie en interpretatie daarvan geeft, waarom wilt u dan enerzijds ‘woke figuren’ omverblazen (iets wat overigens wel met felheid moet, een bord hete tomatensoep is nog wel met rustige adem af te koelen, maar een kerel als Akwasi omver blazen, daar heb je echt wel de nodige ademkracht voor nodig), maar anderzijds blijkt u helemaal niet tegen de woke-beweging te zijn. En dan voorts, aan de ene kant vindt u Sylvana Simons een aanwinst in de Kamer, maar of ze ‘woke’ is, weet u niet. Is dat niet zoiets als dat je vegetarisme prima vindt, maar als mensen tegen de bio-industrie gaan protesteren zij de term, de vriendelijke term vegetariër niet verdienen? Als ik zeg dat u eigenlijk beter geen kip meer kan eten, ben ik dan een vegetariër die je zo omver moet blazen en met het geluk dat de Partij voor de Dieren toch maar een paar zetels in de Kamer heeft? Of vindt u dit een beetje een drogredenering? Kan zijn, maar als het om vegetarisme gaat hoor ik dit soort afkeuring snel, uiteraard alleen uit de mond van mensen die nog /wel/ vlees eten, maar ook tegen de uitwassen van de bio-industrie zijn. Ben ik nog te volgen, kwa ‘woke’?
Laat ik dan de definitie van ‘woke’ zoals die door het Algemeen Nederlands Woordenboek wordt gegeven erbij pakken:
“Alert op mogelijke maatschappelijke misstanden, zoals racisme en discriminatie, en :proberend die te vermijden; maatschappelijk bewust; maatschappijkritisch.”
En dan weet u niet of Sylvana Simons wel ‘woke’ is? Ik neem aan u in ieder geval niet want ook al onderschrijft u deze definitie, u wilt natuurlijk niet geassocieerd worden met ‘woke figuren’ die ook voor een cancel-cultuur zijn en een academische bedreiging zouden kunnen vormen, waar u dan ook weer niet echt bang voor bent. Wie is er nog wel of niet goed te volgen?
En daar wringt denk ik de schoen, want u en vele intellectuelen met u, hebben zich helaas laten infecteren met het giftige frame en een negatieve definitie van ‘woke’ van rechts dat ‘woke’ synoniem is aan verbieden, aan onvrijheden opleggen, het verleden willen uitwissen, enzovoorts. Maar u heeft zelf van ‘woke’ een negatief woord gemaakt, net als veganisme na de moord op Fortuyn synoniem werd aan gevaarlijk links activisme dat tot moord en doodslag in staat was. Dat was het frame van rechts dat niets met het niet willen eten van vlees te maken had, maar wel samenhing met het idee dat vooral rechtse mensen ook vrij willen zijn om te eten wat ze willen, dus ook het recht hebben op hun dagelijkse kiloknaller met een grote, vette varkenskarbonade, met het vlees van een varken dat een rotleven heeft gehad. Volgt u me nog,. of ben ik weer een rupsje-nooit-genoeg die u er persoonlijk op aanspreekt dat u vast ook tegen de bio-industrie bent, maar nog wel met smaak en zonder enige vleesschaamte een spaghetti carbonara eet … Want ook vleesschaamte en je maar overal maar onterecht schuldig over moeten voelen zijn de meeste mensen spuugzat. Dat bedoel ik nu met die hele onzuivere, onjuiste woke-discussie. Spuugzat is iedereen ook al die zwarte ‘woke’ activisten. Ik ben ieder geval wel ‘woke’ en dat mensen dat niet van Sylvana Simons weten, kan ook komen omdat ze daar openlijk niet voor uit durft te komen. Wat wil je als veel van je linkse geestverwanten je tegen je hebben gekeerd, onder meer door de door hun zelf besmeurde term ‘woke’ te misbruiken en straks het excuus wordt als Sylvana nu gaat roepen dat ze ‘woke’ is, ze nog meer aanhang verliest en vooral nog meer haat over zich afroept …
Discrimineren? Dat doen de anderen. Altijd de anderen.
Ik neem even een slokje van mijn ronaldootje.
Maar niet alleen u wil ik hier op aanspreken, ik heb dat ook op een andere manier gedaan tegen bijvoorbeeld Jos Joosten, Marc Kregting, Maxime Februari, Einstein Barbie, of Wouter van der Land. Maar nagenoeg geen reacties.
Maar ik ga afronden, want er is zo voetballen …
Wel treffend vond ik onlangs een opmerking van René Appel op Neerlandistiek over de ergernis van Stella Bergsma over het gebruik van ‘woke’ in een ‘taalkundig’ artikel over het woord ‘woke’ door Van Oostendorp.
Woke heeft het weer gedaan - Marc van Oostendorp - Neerlandistiek - neerlandistiek.nl
“Toch opvallend dat juist Stella Bergsma zich zo fel keert tegen het gebruik van ‘woke’ als zelfstandig naamwoord. Bergsma propageert immers altijd vrijheid en vrijzinnigheid. Haar laatste boek heet dan ook ‘Nouveau Fuck’. Volgens de promotietekst, waarschijnlijk afkomstig van Bergsma zelf Is dit boek ‘(…) het antwoord op alles: het is schijt hebben met stijl’.”
Ik kon me bij het taalkundige artikel van Van Oostendorp niet aan de indruk onttrekken dat die kritiek van Appel ook wel voor hem opgaat en ik Van Oostendorp er zelfs van verdenk dat hij dat hele artikel – net als deze van vandaag – er enkel bijsleepte om de volgende wat cryptische, maar ergens ook heel duidelijke – maar ook hinkende – gedachte van hem te kunnen formuleren.
“Wie woke is, kan heel menselijk zijn, maar woke is de menselijkheid voorbij."
No more questions Your honor.
DJW V
¡No pasarán!
TWEET 16 JUNI 20-21
DirkJan Vos @djwvos
Als antwoord op @Teletekst
“Juneteenth” wordt een vrije dag in de VS, op 19 juni wordt dan de afschaffing van de slavernij in 1865 herdacht. Ik werd op 19 juni 1960 geboren (Vaderdag) en word zaterdag 61. Nu 1 juli nog een vrije dag in Nederland, afschaffing slavernij 1863. Keti Koti!
@MinPres @PloumenLilianne
Keti Koti betekent ‘Ketenen Gebroken.’
( In de loop van volgende week verschijnt van mij een opiniestuk in Trouw met als titel: Oproep van een realistische vegetariër. En Nederland – OOSTenrijk? NUL-NUL )
! BASTA !
(maar nu eg)
= MORE ENCORE =
"Houdt het dan nooit op?"
KETI KOTI
De viering van Keti Koti in Paramaribo
Open brief aan Sylvana Simons - Maak op Keti Koti een statement: Ik ben woke! - De Jongenskamer * KLIK *
Dossier WOKE (Ik ben woke!) - De Jongenskamer * KLIK *
Sylvana Simons bij het Black Lives Matter-protest van 5 juni 2020 op het Jaarbeursplein in Utrecht
Keti Koti - Nationaal monument slavernijverleden - Oosterpark, Amsterdam - Beeld Erwin de Vries (2002)
= EINDE =
?