DirkJan Vos - d.vos35@chello.nl
Amsterdam - Den Haag 1960
Begin december ging in filmtheater Concordia in Enschede de foto-documentaire d'Oale Markt in première van filmmaker Peter Scholten. De film gaat over de geschiedenis van de Oude Markt van Enschede vanaf het moment dat er foto's van zijn gemaakt rond 1860, tot nu. De film trekt een enthousiast publiek zodat er nog steeds nieuwe voorstellingen worden ingezet. Later wordt de film bij RTV Oost uitgezonden. Maar tot mijn verrassing vond ik een dvd bij de post met de film en kon ik hem nu al rustig thuis bekijken.
d'Oale Markt belicht vooral de geschiedenis van de arbeiders in de opkomende textielstad Enschede. De film vertelt over de tegenstellingen tussen de rijke fabrikanten (de familie Van Heek) en de arbeiders die zich langzaam emanciperen en voor hun rechten opkomen. Lange tijd waren de werk- en leefomstandigheden miserabel. Maar een vaste plek en scharnier van Enschede en de film is de Oude Markt. Hier wonen de notabelen en hier komen de inwoners van de stad samen. Peter Scholten legt de nadruk op de sociaal-economische ontwikkeling, maar bewandelt ook de zijpaden van cultuur en de opkomst van de jeugdcultuur van na de oorlog.
Belangrijk waren een aantal grote branden rond de markt. Bij een wederopbouw werden de hoeken van de gebouwen bij de zijstraten niet meer haaks gebouwd, maar kregen een ronde vorm zodat brandslangen in de toekomst niet afgekneld zouden worden. De foto's van die gebouwen laten dat zien.
En zo passeren nog honderden andere foto's (later ook in kleur) de revue en voor de afwisseling is er af en toe gebruik gemaakt van visuele effecten die wel deden denken aan het oude tv-werk van Jaap Drupsteen. Ook drong wel een vergelijking met de films van Bert Haanstra zich op, met Alleman en De stem van het water. Maar waar Haanstra een mooi en zorgeloos Nederland neerzette, daar zoomt Peter Scholten in op de sociale en meer rauwe geschiedenis van gewone mensen.
Maar er zit bijvoorbeeld ook een fraaie foto-sequentie in van tienermeisjes in Beatlesjurkjes die begin jaren zestig in Enschede werden gemaakt. Foto's over het uitgaansleven op de Oude Markt, de textielbeat en natuurlijk aandacht voor FC Twente die hun kampioensfeesten op de Oude Markt vierden.
Een sterk punt van de film vond ik de commentaarstem van de acteur Laus Steenbeeke die in Twente is geboren. Een prettige, rustige stem die met zijn verhaal (mede geschreven door Paul Abels) voor mij een even grote rol speelde als de vele beeldende foto's. De muziek is onopvallend, maar dienend. Peter Scholten heeft weer een fraai en ambachtelijk werkstuk afgeleverd. En het zal voor hem extra bijzonder zijn om zo'n hommage te brengen aan zijn eigen geboortestad.
Ik vond het een boeiende en zeker ook bijzondere film vanwege de vorm. En het ging nu niet over een grote bekende stad, maar over de samenleving in een middelgrote provinciestad. De film duurt bijna anderhalf uur, wat lang is, maar de spanningsboog van de geschiedenis hield voor mij de aandacht vast. Het is ook een historisch document dat de markt en de inwoners van Enschede in een bredere context zetten. De film gaat ook over Nederland en is voor iedereen interessant. Maar vooral voor Enschedeërs moet de film bijzonder zijn, het gaat over de geschiedenis van hun stad, over hun Oale Markt.
__
Trailer d'Oale Markt - Peter Scholten - Stichting Kunst en Video - YouTube
d'Oale Markt is op Eerste Kerstdag 25 december 2016 uitgezonden op RTV Oost in een coupure van 55 minuten en is via een livestream bij uitzending gemist terug te zien.
d'Oale Markt - Peter Scholten - www.rtvoost.nl
De documentaire was geselecteerd voor de competitie van het Het Gouden Kalf 2016 en doet nog mee voor de Regiodoc-prijs voor regionale documentaires 2016.
__
Interview met Peter Scholten in Tubantia - Kranten-scans - dejongenskamer.nl
__
RTV Oost heeft een hele aflevering van hun kunstprogramma aan de film gewijd. Een lange reportage die een goede indruk van de film (84 min.) geeft en waarin Peter Scholten en zijn medewerkers ruim aan het woord komen.
OverUit de Kunst - d'Oale Markt - RTV Oost
__
Kort interview en wat beelden van de première op Tv Enschede.
Première d'Oale Markt - Interview Peter Scholten - Tv Enschede - YouTube
__
Live interview met Peter Scholten - Overijssel Vandaag - 03-02-16 - RTV Oost
__
Website Peter Scholten - Radar Media - Rotterdam - radarmedia.nl
DirkJan Vos - d.vos35@chello.nl
recensie
December 2015 / 2016
