DirkJan Vos - d.vos35@chello.nl
Amsterdam - Den Haag 1960
18 juli 2008
Op de nieuwsgroep nl.taal postte iemand dat hij op internet de merkwaardige achternaam Satoor de Rootas was tegengekomen. Was het een echte naam, of een verzonnen pseudoniem? Als je Satoor omdraait krijg je Rootas en omgekeerd. De woorden Satoor en Rootas komen als sator en rotas voor in het zogenaamde magisch vierkant dat al bekend was rond de jaartelling bij de Romeinen. Hieronder een afbeelding van het volledige magisch vierkant.
Op de Wiki kun je meer over het vierkant vinden.
Satorvierkant - Link naar Wikipedia
Het leek erop dat de naam echt bestaat, maar heel weinig voorkomt. Waar zou die naam vandaan komen? Op internet was er niks over te vinden, maar ik heb iemand met deze opmerkelijke achternaam gemaild en ik ontving een verrassend antwoord terug. De mail mag ik publiceren en vind je hieronder.
_______________________________________________
Beste DirkJan,
Ik heb dit verhaal al vaker verteld, maar nog niet eerder opgeschreven; je hebt dus de primeur. Ik zal de genoemde sites eens bekijken. Over het vierkant heb ik natuurlijk al veel studie verricht. Er zijn diverse boeken en encyclopedieën die er melding van maken. Wellicht weet je al, dat het vierkant door de vroege christenen werd gebruikt als geheim teken in het ondergrondse netwerk; net als het teken van de vis. Maar het vierkant stamt al van voor de christelijke tijd; in het oude Perzië van vóór de jaartelling was het al bekend. Een exacte vertaling is ook niet te maken, maar er worden wel veel vertalingen en betekenissen aan gegeven.
In Herculaneum, dat met Pompeii onder de as verdween nadat de Vesuvius was uitgebarsten, is een steen gevonden met daarop het vierkant.
In Victoria, de hoofdstad van Gozo (republiek Malta) ligt het vierkant als mozaïek in de marmeren vloer voor de kerk.
En in een documentaire van de NCRV, jaren geleden gemaakt over de zoektocht naar de Ark des Verbonds, kwam men in Ethiopië terecht waar naar men zegt de Ark bewaard wordt. Daar, in een klein heiligdom dat zorgvuldig wordt bewaakt, hangt een zwaar gordijn tegen een muur. Op die plek, zegt men, is Jezus ooit verschenen. Niemand mag achter het gordijn kijken, normaal gesproken, maar die filmploeg wist te achterhalen wat er op de muur te zien is: het magisch vierkant, inderdaad.
-
In de dagen van de VOC en Nederlands-Indië, kwamen er blanke hoge heren uit Holland naar Java, meestal eerst zonder hun gezin. Er waren er die ter plaatse een nieuw gezin stichtten met een inlandse dame. De kinderen die daaruit voortkwamen, konden niet geëcht worden als de meneer al in Holland getrouwd was. Om die kinderen toch een officiële status te geven werd er een nieuwe achternaam bedacht. Vaak was dat een anagram of omkering van de achternaam van de vader, zodat er toch een zekere link was. Zo zijn veel Indische familienamen tot stand gekomen.
Onze stamvader was een bestuurder, later gouverneur-generaal omstreeks 1850-1860. Hij kreeg één zoon bij een Javaanse schone, die de naam Antonie Satoor de Rootas kreeg, vanuit dat magisch vierkant inderdaad. Die Antonie was mijn overgrootvader.
Voor zover ons bekend zijn wij de enigen in de wereld met deze achternaam. In onze familie, in rechte bloedlijn, dragen wij dit magisch vierkant als ketting. Het is voor ons gemaakt door de zilversmeden van Yogyakarta. Er is een aantal mensen in Nederland met deze naam; al deze mensen zijn rechtstreekse nakomelingen van de eerste Satoor de Rootas.
In Indonesië is nu niemand meer met deze naam.
Met vriendelijke groet,
M. A. Satoor de Rootas
_________________________________________________
Januari 2010
In 1947 telde het Meertens Instituut 3 achternamen met Satoor de Rootas en in 2007 waren dat er 30. Klik op hier.
Pagina met rare, bijzondere achternamen:
www.ernieramaker.nl/rareachternamen
DirkJan Vos - d.vos35@chello.nl
( klik op logo voor HOMEPAGE )