Dichter bij Vermeer

"Meesterwerken, lang geleden gemaakt, zijn ook van nu."
Taco Dibbits
directeur Rijksmuseum

-------- Doorgestuurd bericht --------
Onderwerp: Fwd: Vermeer
Datum: Tue, 28 Feb 2023 20:55
Van: Dirk Vos
Aan:

.

Johannes Vermeer aan t werk (op de koppelaarster staat waarschijnlijk zn portret), hij kreeg 15(!) kinderen bij dezelfde vrouw, waaronder n dochter Elisabeth (zo heet de moeder van mn kinderen), maar bij zn dood waren r nog 11 in leven ... Wie weet werd ie ook wel gewoon Jan genoemd, mn vader heette officieel ook Johannes. Of noemden z m Johan. Zn vader heette Reynier Jansz Vos, haha, Johansson ... o la la ...

Maar dit meesterwerk was r niet, 28 andere wel ...

https://www.theguardian.com/artanddesign/2023/feb/12/vermeer-rijksmuseum-amsterdam-review-one-of-the-most-thrilling-exhibitions-ever-conceived

Ja. En ik was r nu ook al bij, op de derde dag, net als onlangs in Huize Six, ook al n wonder, in alles.
En inderdaad, dr ontbreekt n sleutelstuk, ken ik ook al heel lang, jammer, maar kennelijk dan weer onderdeel van t mysterie.
Alleen nu nog, De vrouw in de blauwe jurk. Of t wel of niet zo is, maar ik denk natuurlijk dat ze zwanger is!

;-)

The plot thickens ...

+

Ok. Als t even kan, ga ik nog n keer en wil ik misschien wat audio maken bij 1, 2 of 3 schilderijen. Ik ga dr sowieso nog wat mee doen, over schrijven en hieronder n drie, vier losse stukjes uit mails. Anders dan bij n film, mag, nee moet, je een en ander van te voren weten, dat verhoogt de ervaring. En dan sowieso de magie dat je in contact staat met de schilder, naast m in zn atelier staat en vooral - iets anders - bij t Joodse Bruidje (t allermooiste werk in t Rijks) voel ik heel sterk hoe Rembrandt eerst t hele idee in zn hoofd had, van de man en de vrouw, de hand op de buik en dan die gouden arm, daar gaat t om ... Dat idee had ie, toen was r nog niets en toen kon die t maken, met de verf, penselen en zn ongekende vakmanschap, ongeëvenaard. En toen was t r en nu nog steeds en dat ik r dan voor mag staan is zo'n voorrecht, vanwege de kunst, maar ook om verbinding te voelen met alles en dat alles er speciaal voor mij is, maar ook voor iedereen. Als je dat door hebt, dan kan je vrij zijn, maar bovenal solidair en kan je je verbinden met de wereld en met de mensen, via de kunst en vooral ook met mensen die t nodig hebben in de hele wereld. Wij zijn de sterksten, hier in Nederland, Amsterdam, uitgerekend hier en wij ...

het is

-------- Doorgestuurd bericht -------

Onderwerp: 12 02 23 - Dichter bij Vermeer

Dance in Your dreams. Yoko Ono - 10 02 23

Ola,

Zo. Was weer n mooi dagje. Ik ging vanochtend om 10 uur de deur uit (om 9 uur opende t radionieuws met nu 28.000 doden in Turkije/Syrië) en nu net om 22 uur de tv op mn pc uitgezet. Eerst De nieuwe Vermeer gekeken en daarna nog Media Inside, ook best wel zuchten, maar daar zat nog wel wat lucht in. Bij AVRO/TROS begrijpen ze niets van Vermeer en ik zeker wel. Ze hadden mij vijf minuten aan t woord moeten laten bij t schilderij Brieflezend meisje bij t raam, dan hadden ze misschien begrepen hoe bijzonder Vermeer was en dat hij natuurlijk niets aan t toeval overliet, alles in zn schilderijen heeft betekenis en ook zn werkwijze. Ieder schilderij als n klein raderwerk, n (muzikale) compositie, maar ook zn hele, kleine oeuvre is ook weer n groter raderwerk en geen enkel schilderij kon bestaan zonder t vorige ... En dan nog t grootste, alles omvattende raderwerk, t mysterie van t leven. Vermeer laat dat als geen ander zien, maar ondanks dat ie zoveel daarvan prijs geeft, onthult ie t niet, laat ie nog heel veel open van t mysterie ... En dan was de opdracht bij de Stax om uitgerekend n man te gaan schilderen, als t werk van Vermeer ergens over gaat is natuurlijk over vrouwen ... ;-) Andere keer meer, maar ik wist niet goed hoe ik de tentoonstelling in 1 woord kom samenvatten, verpletterend is niet zo zeer te sterk, maar associeer ik met n optreden, iets met beweging, actie en muziek. Dit waren schilderijen, ja, t was overrompelen omdat je zo verrast wordt als je dr voor staat ... Wat n voorrecht weer. Maar ik voel me niet alleen verwant met Vermeer, tot op zekere hoogte, ik ben geen perfectionistische meester, maar hij vertelt ook n groot deel van de kern van t verhaal van mijn leven ... Ok ... ;-)

-------- Doorgestuurd bericht --------
Onderwerp: 13 02 23 - The day after

Scarlett Johansson

Ola,

Toen ik vanochtend weer bij de mensen en wereld was, schoof ik mn gordijn naar links en scheen heel fel de zon recht in mn gezicht, pal aan de overkant, net boven de daken. Fel en warm! Vermeer was here, licht vanuit t linkerraam ... T gordijn onthulde de zon ... Zoals al sinds ruim n jaar en de eerste keer dat ik dit meemaakte zo geweldig en verrassend en nog steeds, t went - gelukkig - nooit, iedere keer weer bijzonder. Toen op mn zij naar rechts gekeken of ik dingen in mn kamer zou zien die aan Vermeer doen denken. Hm. Ik kwam niet veel verder dan mn gitaar en de houten, vierkante stoelen, misschien nog wat meer ... Ja, de wolken op de filmposter Stranger than Paradise ...

Dionne Stax

Kom dichterbij Vermeer. Overal hangt nu die poster met Dionne Stax en ik vind t vooral bespottelijk omdat t meisje met de parel n fantasie-gezicht is. T is niet van n bestaand iemand, misschien geinspireerd op n buurmeisje, de dochter van de bakker, niemand weet dat, hij schilderde t uit zn hoofd, dus wat hij mooi vond. T was zijn schoonheidsideaal. Dat maakt haar gezicht heel bijzonder - vind ik - want in tijd, ervoor en erna, zijn r geen mooiere vrouwen geschilderd. De Mona Lisa doet me niets. Maar tegelijk vind ik t daarom tegelijk ook weer niet heel bijzonder, want t is juist niet echt ... Maar juist die combinatie ... En dat context zo belangrijk is, kunst is niet per definitie mooi uit zichzelf, anders dan de natuur, dus ook anders dan vrouwen ... Complicado. Ingewikkeld? Ja, maar ik kom er later op terug bij mijn grote onthulling(en) over vrouwen en dus ook over t leven en de hele existentie ... Maar dus uitgerekend nu n foto van n bestaand gezicht op die posters, dan begrijp je nix van Vermeer en dat portret ... Nog n paar dingen erover. Je wordt gelijk getrokken naar dr ogen en voor mij nog iets meer naar t linker dan t rechter. Voor mij niet zonder reden en dan rechts die parel. Vincent Icke betwist dat t n parel is, maar is ridicuul, laat ik nu zitten, want t is n parel, n druppelvormige parel ... Die zijn r gewoon, meer zelfs dan ronde. Hij zou t groot zijn, die bestaan niet. Ja, duh is niet de werkelijkheid. Maar dr zijn meer redenen waarom Vermeer voor n parel koos, denk ik. Te beginnen dat haar gezicht n soort drie-eenheid is: de twee ogen en de parel. Ogen worden vaak amandelvormig genoemd en de druppelparel lijkt op n oog ... Maar dan anders ... En waarom verder nog n parel? Waar t vandaan komt, daarover n andere keer ... Misschien te ver gezocht, maar valt mee en echt alles wat Vermeer schilderde had n bedoeling. Ook dat t meisje met de parel n tulband op heeft en dan vooral dat we heur haar niet zien! Niets is toevallig.

Und so weiter. Nog n kenmerkend aspect van Vermeer en nergens op de expo was te lezen (en ik n paar keer aan mensen zachtjes vertelde en wel wat meer ... ;-), is dat op n aantal interieurstukken op de achtergrond n landkaart hangt, die kan je goed zien. De eerste symboliek is wel duidelijk, de landkaart vertegenwoordigt de buitenwereld tegenover de binnenwereld van t interieur. Alles gaat over binnen en buiten, geliefden die ver weg zijn en binnen verlangen met n brief, kijkend bij n raam. Ook over naar binnen en naar buiten kijken in jezelf. Kijken. Ogen. Ogen die gesloten zijn en de blik met ogen die je aankijken. Allemaal spannende grenzen van t een naar t ander, van de onthulling, van ogen die open gaan (maar zie je niet), of gordijnen die net zijn geopend (je ziet soms de roe bovenaan, de suggestie dat t echt net opzij is geschoven, gerold door iets dat door mensenhanden is gemaakt en door mensenhanden ook wordt opengeschoven, door de kunstenaar, Vermeer. Ook dat steeds, dingen van de natuur en wereld tegenover de dingen die mensen maken en dan kom ik terug op de tweede symboliek van de landkaart: de tekening van de landsgrenzen en alles zijn heel grillige en chaotische lijnen en dat tegenover de geometrische tegelvloeren. Dat contrast. Helemaal zo bedoeld. En dan heeft ie ook nog n geograaf geschilderd ... n man ...

En de beat goes on. En Vermeer was gelovig en aanvankelijk gereformeerd (later katholiek), dus alles ook heel sober, vrouwen ogenschijnlijk ook heel ingetogen, maar Vermeer was juist ook heel subtiel en ergens ook expliciet in de sexualisering ... Ook in de gezichten, maar hij heeft ook n prostituee geschilderd, n man met n vrouw en de vrouw aan de wijn. Al die vrouwen zijn nog meisjes, nog niet gehuwd, vrij, wel n geliefde, maar komt ie, of is de liefde over ...? Niet getrouwd, geen kinderen, dus alles is mogelijk. Wat n man verlangt! Hij wil dr ook voor betalen, voor bij de prostituee, maar ook de koppelaarster krijgt n muntstuk met zn rechterhand en zn linkerhand rust op n vrouwenborst ... Dat moet je wel opmerken hoor, maar als je t ziet dan weet je wel beter dat Vermeer meer zag en voelde bij al die engelachtige meisjes/vrouwen ...

En dan is r nog de muziek, veel vrouwen die n muziekinstrument bespelen, of partituren lezen, net als de brieven ... Omgeven door de stilte van de voorstellingen. Alle schilderijen ademen stilte.

En dan alles bij elkaar, Vermeer onthult t mysterie van t leven, maar geeft geen antwoord.

Klinkt natuurlijk heel silly, maar dat antwoord, dat ga ik geven. Ik weet t wel. ;-) Duurt alleen nog even. Geduld.

En dan was r in 2003 de film Girl with a pearl earring. Nog veel sillyer en heel, heel slecht. Maar wel met Scarlett Johansson (heeft n Joodse moeder) en ik vind nog steeds de allermooiste vrouw ever, velen vinden dat ;-), maar niet per definitie de aantrekkelijkste. Over Scarlett heb ik al n paar keer geschreven en ga ik straks weer doen en ook dan vallen puzzelstukjes samen in thze grote maszterplan ...

Trailer Girl with a pearl earring
https://youtu.be/8awflTA4QYE

Toen ik r gister was, t hele slot volgeboekt, waren r opvallend weinig bezoekers, dat moet n keuze van t Rijks zijn geweest en was geweldig natuurlijk, t was r veel minder druk dan gistermiddag bij de Eregallerij! Bezoekers mooi verspreid ... Wat n genoegen. Even voor sluitingstijd was ik rond, na anderhalf uur, dat is de gemiddelde tijd die je nodig hebt voor de 28 schilderijen (van de 37 bekende) ... En toen ben ik niet via de uitgang weggegaan, maar rustig teruggegaan naar de ingang en kon ik nog even in mn eentje voor mn favoriete schilderij staan, Brieflezend meisje bij t raam. Ook toen weer even heel bijzonder, dat je daar mag staan en is dat schilderij even helemaal voor jou, alsof t ook voor jou is gemaakt. Dat is ook zo, maar dan tegelijk ook voor iedereen. N groter contrast met zo'n fake massa-medium als televisie en dat Stax-programma bestaat niet ...

En dat allemaal hier in 020: Vermeer, 50 jaar Van Gogh Museum en in de Hermitage Rembrandt en Tijdgenoten. Heus, toeval bestaat niet, sprookjes wel. Hier en nu. Maar echt. Als je naar Vermeer gaat, bezoek dan kort eerst De Eregalerij en bekijk alleen t Joodse Bruidje, daarnaast De Staalmeesters en de Nachtwacht. Dan naar Vermeer, volg de blauwe lijn ...

+

En dan de vrouwen van Vermeer tegenover die van Rembrandt. Rembrandt schilderde ze naar de werkelijkheid, maar heel los met eenvoudige streken, sprezzatura ... En die vrouwen zijn niet per definitie mooi, geen enkele ergens. Vermeer verzon de gezichten van de vrouwen, meisjes, heel mooi zijn ze. Hij schilderde heel precies, t tegenovergestelde van Rembrandt, maar alsjeblieft noem t niet fotografisch en heb t niet over de technieken, de meetkunde of de camera obscura, daarmee onttover je zn werk en zn bedoelingen. We moeten de wereld weer betoveren, dat is harder nodig dan ooit. Stop de onttovering en maak ook geen foto's met je smartfoon. Praat r wel over, op fluiserterniveau, maar wees ook stil en neem de tijd, tijd en de tijd ...

En bedenk bij alle mooie kunstwerken die je ziet, eerst waren ze dr niet, toen was r n idee in t hoofd van de kunstenaar en na t maakproces was t r en al die meesterwerken van vroeger, van lang geleden zijn altijd van t nu. En ze zijn dr speciaal voor jou en voor iedereen.

EmeN

N onthulling is iets wat r al is, maar verborgen is gebleven, zoals n parel in n oester, n gesloten oog. N cliffhanger is iets wat gaat gebeuren, maar wat nog ongewis in de schoot van de toekomst ligt, op maandag 6 maart moet ik onder t mes in t BovenIJ Ziekenhuis ...
Beide spannond!

+ 6 maart en meer bekend wordt gemaakt over de extra kaartjes, de 450.000 beschikbare tickets waren binnen heel korte tijd allemaal weg en vonden hun weg over de hele wereld ... Maar beste Amsterdammers met n stadspas: sla toe, sla je slag, want voor jullie is t gratis! Gratis en voor niets en krijg je alles.

n joke naar Vincent van Gogh

Keep on making good music, my friends. Now the baton is in your hands.
Yoko Ono - 12 02 23

Naar Johannes Vermeer - selfie LvK

,

Dirk Vos - d.vos35@chello.nl

Amsterdam - Den Haag 1960

( klik op logo voor HOMEPAGE )